Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçeklesevinçli bir düzen bileğildir. Hukuk, topluluk ortamında insanoğluın hakikaten nite davrandıklarını bileğil, nite davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak dâhilin vardır. Doğruluk değeri nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene vurmak, içtimai yaşamın gerçekleşmesini elde etmek icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin önsına kabul edilmesi ve uyulması gereken, pekâlâ namuslu kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle topluluk ortamında insanoğluın davranış ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her hin mümkündür. “İşte hukuk, isim davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir düzen, bir bütündür.” İnsan-isim, isim-tabiat ilişkilerinin insanlığın hissedar çıkarı ve huzuru dâhilin evrensel ilkelerle güvence şeşna aldatmaınmasıdır. Hukuk, beşeriyet seviyesi dâhilin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biraşkın kuruntu ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, topluluk sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak tamlayan temalerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun hissedar iyiliğini elde etmek maksadıyla konulan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, doğru ve seçimın hepsidür. Henüz münteşir bir tanılamamıyla hukuk, adalete yönelmiş içtimai yaşyalnız düzenidir. Hukuk Lügat Anlamı Hukuk kelimesi Arabi “doğru” kökünden hasılat ve doğru kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “doğru” kelimesinin çoğkebir “ilenme’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na göre hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım zorlaü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk manaında da kullanılır. Uran Anlamı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu dâhilin hala doyurucu bir tanılamam konstrüksiyonlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen tanılamamı ise: “Belli bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması talih zoruna (müeyyide) bağlanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak hukuk, kendi ortamında gerçek olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun zevat arası ilişkileri konu saha kısmına Özel Hukuk, zevat ile talih veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ivaz Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun kellelıca madun dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku sair toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik talih aracılığıyla güvenceye aldatmaınmış ve cebri yapmış oldurımlara sahip olmasıdır. Hukuk kuralları isim davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun porte hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla model nitelikteki bilcümle durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk sahaında yapmış oldurım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek dâhilin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı yalnızçlayan yapmış oldurımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve içsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yapmış oldurımlar bu durumları mâni olmak dâhilin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapishane ve tıngır cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, fırka metres; vergi hukukunda vergi ve kaçıntıçılık cezaları üzere farklı hukuk dallarında farklı yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; şuuri bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya politik temaleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan hukuk, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş içtimai bir yaşyalnız düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, ameliye yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun içtimai yaşamı düzenleyip insanoğluın barış ve emniyet ortamında bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Kılgın Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Içinlanması) Hukukun ameliye amacını, içtimai gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile topluluk ortamında canlı insanoğluın, birbirleri ile ihdas etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın konstrüksiyonsından meydana gelen gereksinimlerinı önlamaya çaldatmaışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir hukuk düzeni yaşamın gerçek gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın natürel konstrüksiyonsına ve bundan ileri mevrut ihtiyaçlarına mutabık cereyan etmek zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, konuşu gerçeklere bile kapalıdır; konuşu ihtiyaçlara uymalı ve onları önlamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile sınırlı bir yapılanma şeşna aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak hakikat kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısa tanılamamıyla doğruluk, “bir muadele düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) cereyan etmek üzere dü farklı anlamda kullanılır. Doğruluk esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet manaında zatî bir özelliği deyimler. Erkek her hin haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni hasretmek yolunda temelli ve bileğalışverişmez bir çaba gösterir. İşte bu davranış ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk mefhumı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilişki biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk sahaında hukuki porte olarak nutuk konusu olan doğruluk bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Topluluk dâhilindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini dâhileren kurallar bilcümleü olarak hukuk, bu bileğerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve almak yerinde bulunmuş olduğuna göre, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında doğruluk acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü doğruluk mefhumı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm hukuk sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir porte niteliğindeki adalettir. Hukuk bir topluluk düzenini dâhilerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lüzumlu mevcut düzeni gözetmek, gerekse onu bileğalışveriştirmeyi meşrulaştırmak dâhilin her hin adalete kellevurulur. Nesnel ve yasa üstü doğruluk hukukta önmıza yerleşmiş hukuk düzenlerinin birincil örneği, olması gereken hukuk manaında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, mevcut hukuk düzenlerinin kendisine mutabık olup olmadığı açısından bir porte ve kıymetlendirme ölçüsü olabilir. Gene bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve aksi önlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon denge ortamında olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Alışılagelen olarak tüm hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem içtimai yaşyalnız uyacak, hem bile bu içtimai yaşamın barış ortamında sürebilmesi dâhilin bir düzen görünümünü esenlamaya çaldatmaışacaktır.
